Wolni z wolnymi, równi z równymi – XIV polsko-ukraińskie spotkania w Jaremczu

Tegoroczna, czternasta już edycja Spotkań Klubu Galicyjskiego realizowana w Jaremczu w dniach 22-26 września pod hasłem “Wolni z wolnymi, równi z równymi” skupiona była wokół 30. rocznicy ogłoszenia przez Ukrainę niepodległości.

Po rocznej przerwie spowodowanej pandemią Polsko-Ukraińskie Spotkania wróciły do Jaremcza. W karpackim kurorcie debatowali specjaliści w dziedzinie relacji polsko-ukraińskich.

Konferencję otworzył prof. Ihor Cependa, rektor Uniwersytetu im. Stefanyka z Iwano-Frankiwska. Za pośrednictwem Internetu udział w otwarciu wziął min. Jan Dziedziczak, który podkreślił rolę Polsko-Ukraińskich Spotkań w Jaremczu: „Państwa spotkania w Jaremczu mają wysoką markę, są wpisane na stałe w środowiska inteligenckie w Polsce i na Ukrainie”. Minister zauważył też, że ta konferencja przebiegarównież pod hasłem 30 lat państwowości ukraińskiej: „Jesteśmy dumni z tego, że to Polska jest pierwszym państwem na świecie, które uznało Ukrainę”.

Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej na Ukrainie Bartosz Cichocki określił ten moment w historii jako początek nowej epoki, „która już nie toleruje deklaracji i retorycznych konstrukcji. Po ukończeniu rurociągu Nord Stream 2, w obliczu pandemii covidu, w związku z tym, co dzieje się na Białorusi i tym, co wydarzyło się w Afganistanie, jestem przekonany, że nasz region powinien się konsolidować i dobrze, że przedstawiciele obydwu państw – Polski i Ukrainy są tego świadomi”.

Lilia Luboniewicz, prezes Fundacji Wolność i Demokracja, sięgnęła pamięcią wstecz do momentu, gdy Mirosław Rowicki w roku 2013 pojawił się w fundacji: „Była to wtedy mała inicjatywa. Teraz wszyscy doceniamy jaką rolę odgrywa dzisiaj. Od małego, nieformalnego spotkania zorganizowanego przez polską gazetę z Ukrainy konferencja przerodziła się w wielki, strategiczny projekt”.

W czasie I panelu swoim doświadczeniem z perspektywy 30 lat od uznania przez Polskę niepodległości Ukrainy dzielili się byli ambasadorowie obu państw: Jacek Kluczkowski, Markijan Malśkyj, Ołeksandr Mocyk i Marek Ziółkowski. Dyskusję moderował prof. Przemysław Żurawski vel Grajewski.

Następnie o chrześcijaństwie zachodnim i wschodnim w myśli Jana Pawła II, w dwudziestą rocznice pielgrzymki papieża Polaka na Ukrainę dyskutowali: Jacek Borkowicz, prof. Wiktor Jelenśkyj, prof. dr hab. Antoni Z. Kamiński, Krzysztof Tomasik i prof. Wiktor Wojnalowycz.

Przypadająca  w 2021 roku 100. rocznica podpisania traktatu ryskiego, kończącego wojnę polsko-bolszewicką nie mogła zostać pominięta. O to, czy dokument był zdradą ukraińskich sojuszników czy polskim politycznym realizmem spierali się: prof. dr hab. Przemysław Żurawski vel Grajewski, dr Anton Drobowycz, prof. Bohdan Hudź i prof. Mykoła Lytwyn.

O roli środków masowego przekazu w ocenie przeszłości, teraźniejszości i perspektyw stosunków polsko-ukraińskich i europejskiej stabilizacji rozmawiali doświadczeni dziennikarze i obserwatorzy: Bogusława Berdychowska, Piotr Kościński, Michał Lebduśka, Jewhen Mahda, Wojciech Pokora i Halyna Tereszczuk.

Gospodarczy wymiar współpracy polsko-ukraińskiej, osiągnięcia, trudności oraz niewykorzystany potencjał stanowił ostatni blok tematyczny tegorocznej konferencji, w czasie którego swoimi doświadczeniami i spostrzeżeniami dzielili się: prof. Wiktor Borszczewskyj, Oleh Dubisz, prof. Natalija Pawliha, dr Wiktor Karpyneć i prof. Stanisław Mazur.

W ramach XIV polsko-ukraińskich spotkań w Jaremczu zaprezentowane zostały również najnowsze publikacje dotyczącej dziejów obu krajów i stosunków polsko-ukraińskich. Wydawnictwa omawiane były przez dyr. Jan Malickiego (Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego), dyr. Robert Czyżewski (Instytut Polski w Kijowie), prof. Stanisława Stępnia (Południowo-Wschodni Instytut Naukowy) dr Jana Matkowskiego, płk Tadeusz Krząstek (SEW UW) prof. Andrzej Szeptycki (Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego) i dr Denys Kucenko (SEW UW).

W trakcie konferencji doszło również do podpisania umowy o współpracy między Podkarpackim Uniwersytetem Narodowym im. Wasyla Stefanyka a jednostkami Sieci Badawczej Łukasiewicza: Instytutem Polimerów i Włókien Chemicznych, Instytutem Przemysłu Skórzanego i Instytutem Włókiennictwa.
Nieodłącznym elementem spotkań była też wyprawa do remontowanego obserwatorium na górze Pop Iwan.