Fundacja Wolność i Demokracja w porozumieniu ze Związkiem Polaków w Niemczech przygotowała ekspozycję poświęconą burzliwej i arcyciekawej historii ZPwN. Mecenat nad przedsięwzięciem objął Senat RP oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Imprezie towarzyszyła premiera odrodzonego po czterdziestu kilku latach pisma związkowego „Polak w Niemczech”.
Związek Polaków w Niemczech powstał w 1922 roku, by reprezentować interesy licznej, wówczas ok. 1,5-milionowej, mniejszości polskiej w Republice Weimarskiej – społeczności od samego początku narażonej na szykany rewizjonistycznie nastawionych władz w Berlinie.
W międzywojniu ZPwN był sprawnie działającą strukturą, podzieloną na V dzielnic, zgodnie z ich specyfiką historyczno-geograficzną. Były to: a) pozostająca w Niemczech część Górnego Śląska, b) obszar obejmujący Berlin, Brandenburgię, Saksonię, Hamburg, Dolny Śląsk oraz Pomorze Zachodnie, c) Westfalia, Nadrenia, Badenia i Palatynat, d) tzw. Prusy Wschodnie, e) pas pograniczny obejmujący ziemie na północ od Wielkopolski oraz Kaszuby.
Mimo piętrzących się trudności Związek Polaków w Niemczech rozwijał oświatę – jej sprawami zajmowała się specjalna agenda występująca pod nazwą „Związek Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech”. Ponadto wydawał czasopisma („Polak w Niemczech”, „Młody Polak w Niemczech”, a także kierowany do najmłodszych „Mały Polak w Niemczech”), powoływał do życia instytucje finansowe, m.in. Bank Słowiański w Berlinie, i filantropijne.
6 marca 1938 podczas I Kongresu Związku Polaków w Niemczech, występującego już wówczas pod znakiem Rodła – tzn. uproszczonego wizerunku biegu Wisły z zaznaczonym Krakowem – z inicjatywy ówczesnego prezesa ZPwN, ks. Bolesława Domańskiego, ogłoszono program ideowy Związku, zawarty w tzw. Pięciu Prawdach Polaków. Oto one:

1. Jesteśmy Polakami.
2. Wiara ojców naszych jest wiarą naszych dzieci.
3. Polak Polakowi bratem.
4. Co dzień Polak narodowi służy.
5. Polska matką naszą, nie wolno mówić o matce źle.

Do rangi metafizycznego znaku niech urośnie fakt, że dosłownie kilka dni po tym, jak wystawa została zmontowana w polskim parlamencie – wielkie ukłony dla naszych przyjaciół, którzy nam w tym pomogli – Senat RP ogłosił rok 2018 rokiem Pięciu Prawd Polaków.
Po II wojnie światowej pierwsza, druga, czwarta, a także piąta dzielnica Związku znalazły się w pod władzą takich czy innych komunistów. Towarzysze w Warszawie próbowali wówczas przejąć kontrolę również nad tą częścią związku, która funkcjonowała w RFN, tzn. nad dzielnicą trzecią, ale mimo nacisków i infiltracji próby te nie powiodły się. ZPwN obronił swoją niezależność.
Niemalże od początku swego istnienia, tj. od roku 1925, Związek wydawał – z reguły co miesiąc – „Polaka w Niemczech”, pismo adresowane przede wszystkim do członków organizacji. Ze względu na niesprzyjające, mimo zakończenia II wojny światowej, warunki ekonomiczne, a także wskutek drastycznego zmniejszenia się potencjału kadrowego periodyk zawiesił swą działalność w latach 70. XX wieku.
Jednakże dzięki olbrzymiej energii i entuzjazmowi obecnego szefostwa Związku w osobach prezesa Józefa Malinowskiego, wiceprezes Anny Wawrzyszko oraz redaktora naczelnego czasopisma Waldemara Maszewskiego i tych wszystkich, których nie sposób tutaj wymienić, możemy dzisiaj powiedzieć z całą stanowczością i mocą: w marcu 2018 roku „Polak w Niemczech” powrócił!
Więcej szczegółów na wystawie i w 1. numerze „Polaka w Niemczech”.